Research Blog SSEF mei 18
Door dr. Michael S. Krzemnicki
Afb. 1: Paraïba-toermalijn, verhit en met toegevoegde kunsthars in de glessen.
Foto: V. Lanzafame, SSEF
Paraiba-toermalijn is een zeer attractieve kleursteen, beroemd om zijn kleurschakeringen van levendig blauw tot groen. Echter, deze zeldzame koper- en mangaanhoudende variëteit van elbaït-toermalijn, heeft vaak kleine glessen die de helderheid beïnvloeden. Dit is vooral het geval bij verhit materiaal, omdat verhitting nieuwe scheurtjes veroorzaakt en de bestaande scheurtjes aanmerkelijk vergroter laat worden. Zoals bij alle edelstenen met barstjes , zal het geen verrassing zijn, dat veel van dit materiaal is opgevuld met een kleurloze vreemde substantie (meestal kunsthars) om het uiterlijk en de transparantie en dus de schoonheid te verbeteren. Het is onnodig te zeggen dat een dergelijke glesvulling door de hele handel heen vermeld moet worden, tot en met aan de consument (CIBJO trade rules). Dus wordt het ook tot in detail gemeld in de opmerkingen sectie van de SSEF rapporten.
Recent werd een hele mooie geslepen steen onderzocht van ca. 3 ct. (fig.1) met een levendige blauwe kleur. Dit bleek een perfect studievoorbeeld om glesvulling in Paraiba-toermalijn te laten zien.
Uit nauwkeurig microscopisch onderzoek en spectroscopische analyses kwam naar voren dat deze toermalijn een hitte-behandeling had ondergaan om de kleur te verbeteren, iets wat gebruikelijk is voor de meeste Paraïba-toermalijnen maar wat niet altijd bewezen kan worden door wetenschappelijk onderzoek. Ook vertoonde deze toermalijn grote glessen die in eerste instantie moeilijk zichtbaar waren. Onder de microscoop lieten deze glessen de welbekende eigenschappen zien van een kunstmatige hars als opvulmateriaal, zoals vlakke, plakkerige en gestructureerde bellen (afb.2) en paars-blauwe ‘flitsen’ (afb.3), erg gelijkende op de ‘flash-effects’zoals die worden gevonden in met kunsthars gevulde smaragd (kiefer et al., Journal of Gemmology 1999, Kammerling Gems&Gemology 1995).
